Bei den Kult- und Rechtsdenkmalen handelt es sich um ein weites und z.T. wissenschaftlich noch ungesichertes Gebiet der Kulturgeschichte unserer Region. Die Palette reicht von vorrömischen Schalen- bzw. Opfersteinen über die Vielfalt an steinernen Dokumenten aus der Römerzeit und Zeugnisse mittelalterlicher Gerichtsbarkeit bis zu Überresten historischer Grenzmarkierungen. Zu Stein gewordene Geschichte sind die beiden prominentesten Rechtsdenkmale in Kärnten: der Fürstenstein und der Herzogsstuhl.
Wenig gesichertes Wissen gibt es über die Schalen- bzw. Opfersteine. Zu den bekanntesten in Kärnten gehören der Opferstein am Danielsberg, der vermutlich ältesten Kultstätte in Kärnten, der Opfer- oder Hexenstein bei Reifnitz und der Dreikopfstein am Magdalensberg.
Eine Fülle von marmornen Dokumenten zeigt das Leben und den Kult der Römerzeit auf: Steinreliefs, Inschriftentafeln, Statuetten und Grabsteine, die häufig, auf Anordnung Joseph II., an den Außenwänden von Kirchen angebracht wurden. Prominente Beispiele dafür sind der Römerwagen am Maria Saaler Dom und die beiden auf den Dionysos-Kult weisenden Reliefplatten an der Pfarrkirche von Althofen.
Aus dem Mittelalter sind steinerne Zeugnisse der Liturgie und der Gerichtsbarkeit erhalten: Flechtwerksteine in St. Peter am Bichl und Zweikirchen - Teile von karolingischen Chorschranken bzw. Ambonen, der Villacher Pranger mit seinen Reliefdarstellungen, die einige mittelalterliche Strafmaßnahmen illustrieren, die Falltürme von Frauenstein bei St. Veit an der Glan und Rechberg.
Historisch bedeutsame Grenzsteine wie der Grenzstein BV 1763 in Opferholz bei Viktring gehen auf die Zeit Maria Theresias zurück oder markierten zu Zeiten Napoleons die Grenze Frankreich-Österreich im Norden von Kärnten. Der Grenzstein zwischen dem Land Kärnten und der Steiermark befindet sich in Murnhof im Drautal / Dravska dolina.
Literatur:
Glaser, Franz, Antoniuskapelle des Johannes Dominicus Prunner. In: Glaser, Franz/Mairitsch, Markus, Die Strahlen von St. Egid, FS der Stadthauptpfarre in Klagenfurt, 96-117.
Glaser, Franz, Frühchristliche Denkmäler in Kärnten, Klagenfurt 1996.
Graf, Helmut, Per pedes Romanorum circum montem Marianum, Tanzenberg 1977.
Messner, Maximilian, "Oh Richter, richte recht ..." - Rechtsdenkmäler in Kärnten. In: Jahrbuch der Kelag 1997.
Črna na Koroškem
Črna na Koroškem
Podvelka
Ravne na Koroškem
St. Veit a. d. Glan
Dellach
St. Veit a. d. Glan
Arriach
Wolfsberg
Radlje ob dravi
Eisenkappel - Vellach
Ravne na Koroškem
Mežica
Deutsch-Griffen
Arriach
St. Veit a. d. Glan
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Bleiburg
Paternion
Klagenfurt am Wörthersee
Radlje ob dravi
Glödnitz
Wolfsberg
Eisenkappel - Vellach
Arriach
Slovenj Gradec
Vuzenica
Ravne na Koroškem
Velden am Wörther See
St. Veit a. d. Glan
Poggersdorf
Poggersdorf
Poggersdorf
Ravne na Koroškem
Slovenj Gradec
Slovenj Gradec
Velden am Wörther See
Finkenstein am Faaker See
Lurnfeld
Eberstein
St. Andrä im Lavanttal
Althofen
Wolfsberg
Althofen
Wolfsberg
Wolfsberg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Althofen
Prevalje
Lurnfeld
St. Andrä im Lavanttal
St. Veit a. d. Glan
St. Andrä im Lavanttal
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Črna na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Slovenj Gradec
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
Poggersdorf
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Magdalensberg
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Slovenj Gradec
Slovenj Gradec
Mislinja
Althofen
Velden am Wörther See
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wernberg
Straßburg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Paternion
Wolfsberg
Griffen
St. Andrä im Lavanttal
Poggersdorf
Radlje ob dravi
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Wolfsberg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Dravograd
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Ravne na Koroškem
Althofen
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Wolfsberg
Mežica
St. Veit a. d. Glan
Magdalensberg
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Paternion
St. Veit a. d. Glan
Ravne na Koroškem
Klagenfurt am Wörthersee
Magdalensberg
Slovenj Gradec
Mislinja
Mislinja
Eberndorf
Reichenfels
Dravograd
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Andrä im Lavanttal
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Velden am Wörther See
Velden am Wörther See
Magdalensberg
Arriach
St. Paul im Lavanttal
Paternion
Weitensfeld im Gurktal
Prevalje
Gurk
Eberstein
Bleiburg
Wolfsberg
Maria Saal
Maria Wörth
Paternion
Grafenstein
Glödnitz
Glödnitz
Mežica
St. Veit a. d. Glan
Glödnitz
Paternion
Eisenkappel - Vellach
Slovenj Gradec
St. Margareten im Rosental
Albeck
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Slovenj Gradec
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Gallizien
Paternion
Poggersdorf
St. Veit a. d. Glan
Finkenstein am Faaker See
Arnoldstein
Prevalje
Velden am Wörther See
Velden am Wörther See
Radlje ob dravi
St. Andrä im Lavanttal
Klein St. Paul
Glödnitz
Grafenstein
Moosburg
Arnoldstein
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Griffen
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Ravne na Koroškem
Wolfsberg
Magdalensberg
Prevalje
Maria Saal
Paternion
Paternion
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
Črna na Koroškem
Maria Saal
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Wolfsberg
Wolfsberg
Mežica
Berg im Drautal
Paternion
Paternion
St. Jakob im Rosental
St. Veit a. d. Glan
Arriach
Wernberg
Slovenj Gradec
Prevalje
Weitensfeld im Gurktal
Bleiburg
Ferlach
St. Veit a. d. Glan
Arriach
St. Margareten im Rosental
Wolfsberg
Eberstein
Lavamünd
Ribnica na Pohorju
Gallizien
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Gmünd
Ravne na Koroškem
Ravne na Koroškem
Maria Saal
Klein St. Paul
Radlje ob dravi
Ravne na Koroškem
Lavamünd
Wernberg
St. Andrä im Lavanttal
St. Margareten im Rosental
Ravne na Koroškem
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Ravne na Koroškem
Althofen
Maria Rain
St. Veit a. d. Glan
Maria Saal
St. Veit a. d. Glan
Velden am Wörther See
Velden am Wörther See
St. Andrä im Lavanttal
Magdalensberg
Poggersdorf
Brückl
Magdalensberg
Lurnfeld
Wolfsberg
St. Andrä im Lavanttal
Wolfsberg
Maria Saal
Maria Saal
St. Veit a. d. Glan
Griffen
Paternion
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Lavamünd
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Wolfsberg
Magdalensberg
Wernberg
Bad St. Leonhard im Lavanttal
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Magdalensberg
Poggersdorf
St. Margareten im Rosental
Prevalje
Prevalje
Velden am Wörther See
St. Veit a. d. Glan
Lurnfeld
Brückl
Dravograd
Wolfsberg
Velden am Wörther See
Velden am Wörther See
Velden am Wörther See
Lurnfeld
Velden am Wörther See
Velden am Wörther See
Velden am Wörther See
St. Andrä im Lavanttal
Deutsch-Griffen
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Eberndorf
Klein St. Paul
Magdalensberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Bad St. Leonhard im Lavanttal
Eberndorf
Althofen
Glödnitz
St. Veit a. d. Glan
Wernberg
Althofen
Wernberg
Althofen
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Glödnitz
Wolfsberg
Wolfsberg
Wolfsberg
Wolfsberg
Lurnfeld
Bleiburg
Paternion
St. Veit a. d. Glan
Črna na Koroškem
Paternion
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Bleiburg
Wernberg
Lavamünd
Arriach
Paternion
Arriach
St. Veit a. d. Glan
Črna na Koroškem
Paternion
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Bad St. Leonhard im Lavanttal
Radlje ob dravi
Wolfsberg
Althofen
Grafenstein
Gallizien
St. Veit a. d. Glan
Wernberg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Radlje ob dravi
Wolfsberg
Paternion
Paternion
Paternion
Paternion
Paternion
St. Veit a. d. Glan
Gmünd
Paternion
Eberndorf
Wernberg
St. Veit a. d. Glan
Wernberg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Bad St. Leonhard im Lavanttal
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Bleiburg
Črna na Koroškem
Bleiburg
Ravne na Koroškem
St. Jakob im Rosental
Wolfsberg
St. Andrä im Lavanttal
Wolfsberg
Arriach
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Arriach
Reichenfels
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Magdalensberg
Bleiburg
Slovenj Gradec
St. Andrä im Lavanttal
Magdalensberg
Bleiburg
Paternion
St. Veit a. d. Glan
Wernberg
St. Veit a. d. Glan
Grafenstein
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Wolfsberg
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Wolfsberg
Eberndorf
Arnoldstein
Wernberg
Althofen
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
St. Veit a. d. Glan
Eberndorf
Wolfsberg
Paternion
Črna na Koroškem
Grafenstein
St. Andrä im Lavanttal
St. Margareten im Rosental
Wernberg
Villach
Glödnitz